Macaristan’nın utanç referandumu

Beril DedeoÄŸlu - Star

Mültecilerin Avrupa siyasi ve sosyal kimyasını ne denli bozduÄŸuna iliÅŸkin örnekler her geçen gün artıyor. Avrupa’da yabancı düşmanı ve ırkçı eÄŸilimleri beslerken siyasette de daha ayırımcı grupların seslerini yükselttiÄŸi bir “deÄŸerler” Avrupası ortaya çıkıyor.

Bu geliÅŸmenin son derece riskli bir geleceÄŸe iÅŸaret ettiÄŸine şüphe yok. Ayrıca söz konusu eÄŸilimlerin hukuki düzenlemelerinin de yapılıyor olması, kalıcı etkilerin olacağını gösteriyor. ÖrneÄŸin BirleÅŸik Krallık ile Fransa arasında yaÅŸanan mülteci krizi sonrasında, Fransa’dan Ä°ngiltere’ye geçiÅŸ bölgesi olan Calais’ye duvar yapılması kararı alınmıştı. BirleÅŸik Krallık yasa dışı geçiÅŸleri engelleme görevini Fransa’nın omuzlarına yıkmış, varılan uzlaşı bir anlaÅŸmaya baÄŸlanmış, Fransa tarafındaki duvar inÅŸası da uluslararası hukukun parçası oluvermiÅŸti. BirleÅŸik Krallık hala AB üyesi olduÄŸuna göre benzer bir duvarın Ä°talya-Fransa ya da Fransa-Almanya sınırına da yapılması artık mümkün.

Sınırsız büyük pazarı duvarlarla sınırlandırmak, Avrupa’nın bulduÄŸu dahiyane bir çözüm. Daha dahiyane çözümü ise Macaristan geliÅŸtirdi ve hukuk yoluyla nelerin yapılıp yapılamayacağını dünyaya gösterme imkanı yakaladı.

‘Kimseyi istemeyiz’

Göçmenler konusunda AB’de, Almanya’nın baskısıyla her ülkenin nüfuslarına göre belirlenen oranda mülteci kabul etmesi kararı alındı; birçok ülke bu karara ÅŸerh koydu. Bununla birlikte, konan ÅŸerhe bir gerekçe arayan ülkeler de çıktı ve Macaristan “bu konuyu halka sormak lazım” diyerek referandum kararı aldı. Referandumda halka “AB’nin Macar vatandaşı olmayan kiÅŸileri Ulusal Meclis’in onayı olmadan Macaristan’a yerleÅŸtirilmesine karar vermesini kabul ediyor musunuz” diye soruldu.

Bu soru, her üye devletin her AB kararını referanduma götürmesinin yolunu açtı. Ãœstelik soru Macar vatandaşı olmayan herkesi kapsadığından AB’nin üye ülkelerdeki kiÅŸilerin serbest dolaşım hakkı ile de çeliÅŸki yaratıyor. Bir gün bir Macar, ülkede yerleÅŸmiÅŸ bir Fransız’ın varlığına karşı çıkarsa, bu bir AB politikası olduÄŸundan ve referandum sonucu da emsal oluÅŸturacağından, bu Fransız ülkeden çıkarılabilir.

Neyse ki, ÅŸimdilik referandum sonucu “arafta” kaldı. Zira oylamaya halkın en az % 50’sininin katılma ÅŸartı gerçekleÅŸmedi. Bu durumun sonucu kadük hale getirip getirmediÄŸi ise yeni bir tartışma konusu oldu. Sorun ÅŸu ki, halkın yarıya yakını referanduma katıldı ve bunların % 98.28’i hayır dedi. 

‘Bir kiÅŸi bile istemeyiz’

Macaristan, mülteciler konusunda kendisine baskı yapılırsa, AB’den çıkarım dedi; yani ÅŸantaj yaptı.

Bu ÅŸantaja, iç polemiklere, referandum yapılmasına yol açan mültecilerin çok kalabalık olacakları düşünülebilir. Karar göre AB’nin iki yıl içinde kabul edeceÄŸi toplam mülteci sayısı 160 bin. Macaristan’ın payına iki yıl için düşen bin 294 kiÅŸi. Ä°lk yıl için ise alınması beklenen mülteci sayısı ise 294.

Macaristan’ın nüfusu yaklaşık 10 milyon ve 294 kiÅŸiyi fazlalık olarak görülüyor. Ãœstelik bir konu daha var, o da referanduma dış Macarların da katılmış olması. Yani baÅŸka ülke vatandaşı olan Macar asıllılar da referanduma davet edilmiÅŸ.

Bir mültecinin bile alınmamasını savunanlar, bunların gelmesinin ulusal güvenliÄŸe tehdit oluÅŸturacağını ileri sürüyorlar. Sanki seçip almayacaklar. Duyan da Suriye’den silahlarıyla DAEÅž bölüğü gelecek sanır.

Irkçılık ve yabancı düşmanlığının geldiÄŸi nokta bu. Ayrıca insanlık dramlarına ne denli duyarsız hale gelindiÄŸinin de bir göstergesi. Kendini “öteki”ne kapamanın bedelleri Dünya SavaÅŸlarıyla ödendi; üstelik her uygulama da “yasalara” baÄŸlanmıştı. Ä°nsan en zor öğrenen varlık demek ki.